zkSync'nin "ZK" Ticari Marka Girişimi Neden Tepkilere Yol Açtı?

Ethereum'un işlem hacmini ölçeklendirmeyi hedefleyen zkSync çözümünün arkasındaki ekip olan Matter Labs'ın "ZK" (sıfır bilgi kanıtları) terimini ticari marka olarak tescil etme girişimi, kripto para birimi alanında adeta bir fırtına kopardı. Bu hareket, ZK kanıtlarının temelinin herkesin erişebildiği bir "kamu malı" olması gerektiğini savunan saygın akademisyenler ve girişimcilerin tepkisini çekti. Bu olay, kripto para birimi ekosistemindeki fikri mülkiyet hakları, açık kaynaklı inovasyon ve topluluk işbirliği arasındaki hassas dengeyi gündeme getirdi.

Sıfır bilgi kanıtları (ZK), bir kanıtlayıcının bir bilgiye sahip olduğunu doğrulayabildiği ancak bu bilginin içeriğini ifşa etmeden bunu yapabildiği kriptografik bir tekniktir. Bu teknik, kripto para birimi alanında gizlilik ve ölçeklenebilirlik açısından kritik öneme sahiptir. Ethereum blok zincirinin işlem hacmi arttıkça, işlem ücretleri yükselmekte ve işlem hızları yavaşlamaktadır. zkSync gibi çözümler, ZK kanıtlarını kullanarak işlemleri Ethereum blok zincirinin ana ağından yan zincirlerine taşımayı hedefler. Bu sayede işlem ücretleri düşürülürken işlem hızları artırılabilir.

Mayıs 2024'ün sonunda Matter Labs, beklenmedik bir şekilde "ZK" terimini çeşitli ülkelerde ticari marka olarak tescil etme başvurusunda bulundu. Bu hareket, kripto para birimi topluluğunda şaşkınlık ve öfkeye yol açtı. ZK kanıtlarının yaratıcılarından ikisi olan Shafi Goldwasser ve Silvio Micali'nin yanı sıra, StarkWare CEO'su Eli Ben-Sasson ve Polygon Labs kurucu ortağı Sandeep Nailwal gibi alanın önde gelen isimleri de dahil olmak üzere birçok akademisyen ve girişimci, Matter Labs'ın girişimini sert bir şekilde eleştirdi.

Tepkilerin odak noktası, ZK teknolojisinin gelişimini sekteye uğratacağı ve kripto para birimi sektörünün işbirliğine dayalı ruhuna aykırı olduğu vurgulanan bir kamuoyuna açık mektup oldu. Mektupta belirtildiği üzere, "ZK" teriminin ticari marka olarak tescil edilmesi, ZK teknolojisi üzerine araştırma yapan akademisyenlerin ve bu teknolojiyi kullanan diğer blok zinciri projelerinin önünde önemli engeller yaratabilirdi. Bu durum, kripto para birimi alanındaki yenilikçiliği ve rekabeti olumsuz etkileyebilirdi.

Matter Labs'ın ticari marka başvurusu, kripto para birimi alanındaki fikri mülkiyet hakları ve açık kaynaklı inovasyon arasındaki dengeyi yeniden gündeme getirdi. Kripto para birimi teknolojisinin temelinde, açık kaynaklı yazılım geliştirme ilkeleri ve topluluk işbirliği yatmaktadır. Bu ilkeler, kripto para birimi ekosisteminin hızlı bir şekilde büyümesine ve yenilikçi çözümlerin ortaya çıkmasına olanak tanımıştır.

Ancak, teknolojinin ticari uygulamaları arttıkça, fikri mülkiyet hakları da giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Şirketler, yatırımlarını korumak ve rekabette avantaj elde etmek için teknolojik yeniliklerini patent veya ticari marka gibi fikri mülkiyet haklarıyla korumak istemektedir. Fakat bu durum, kripto para birimi ekosisteminin temelindeki işbirliği ruhunu zedeleyebilir.

Topluluğun tepkisi karşısında Matter Labs, 2 Haziran'da bir blog yazısı yayınlayarak "ZK" ticari marka başvurularını geri çektiğini duyurdu. Şirket, tarafsız bir şekilde karar verebilecek bir kurum bulmanın zorluklarına değinerek, "Bu görüşmeler sonucunda tüm ticari marka başvurularımızı geri çekmeye karar verdik" ifadelerini kullandı.