Tezos "X" ile Blok Zinciri Performansı Arttırılıyor!

On yıllık geçmişe sahip Tezos blok zinciri, 2026 yılına kadar uzanan bir geliştirme planı açıkladı. Bu plan, birden fazla programlama dilini destekleyen ayrı bir "kanonik rollup"ya işlem yürütmeyi bölmeyi içeriyor.

Tezos blok zincirinin arkasındaki geliştirici ekipler, "Tezos X" adlı bir dizi teknolojik yükseltmeyi duyurdu. Bu yükseltmelerin performans, bileşenli olma ve birlikte çalışabilirlik açısından "büyük bir artış" sağlayabileceği belirtiliyor.

Geliştirici ekipler tarafından ortaklaşa kaleme alınan yol haritası, önümüzdeki iki yıl için bir geliştirme planı sunuyor. Plan, işlem yürütmeyi, farklı programlama dillerinde yazılmış akıllı sözleşmeler arasında "atomik işlemleri" destekleyen ayrı bir "kanonik rollup"ya bölmeyi hedefliyor. Ana Tezos blok zinciri ise mutabakat ve yerleşme için temel katman olarak hizmet verecek.

Arthur ve Kathleen Breitman çiftinin kurduğu Tezos, 2017 yılında rekor kıran 232 milyon dolarlık bir ilk coin arzı (ICO) gerçekleştirmişti. Hatta bir dönem Ethereum'a rakip olabilecek en umut verici akıllı sözleşme blok zinciri projelerinden biri olarak görülüyordu.

Ancak yaklaşık 749 milyon dolarlık piyasa değeriyle proje, en üst sıralarda kalmakta zorlandı ve 80. en büyük proje haline geldi. Tezos'un yerel XTZ tokeni ise tüm zamanların en yüksek seviyesinden %92 oranında düştü.

Bir blog yazısına göre, geliştiriciler 2022'de Tezos ağını ölçeklendirmeye başladı. Yazıya göre, "Bu stratejinin merkezinde Akıllı Toplamalar (Smart Rollups) yer alıyor. Akıllı Toplamalar, optimize edilmiş ve özel bir ikinci katmanın işlemleri yürüttüğü, mutabakat ve yerleşmenin ise katman-1 blok zinciri tarafından garanti altına alındığı bir ölçeklendirme teknolojisidir."

Diğer bir önemli özellik ise Tezos ana ağında bulunan özel bir veri kullanılabilirliği katmanı.

Yeni yol haritası, Ethereum'un son birkaç yıldır sürdürdüğü ölçeklendirme çabalarına benziyor. Ethereum'da işlem yürütme, yardımcı katman-2 ağlarına devredilmektedir. Ana Ethereum zincirinin ele aldığı veri yığınlarını verimli bir şekilde depolama gibi diğer işlevleri ele almak için yeni "modüler" bileşenler ortaya çıkmıştır.

Yazıya göre, "Tezos, ölçeklenmek ve merkeziyetçiliği korumak için monolitik bir yapıdan modüler bir tasarıma doğru evrildi. Bu modüler tasarımda, birbirine bağlı düğüm grupları farklı roller üstleniyor ve tüm bunlar geliştiriciler ve kullanıcılar için bütünleşik bir deneyim sunmaya devam ediyor."

Tezos planının Ethereum'dan farklı olan kısmı ise işlem yürütmenin, Ethereum'da olduğu gibi birden fazla katman-2 ağı yerine tek bir rollup tarafından ele alınabilmesi.

Yazıda, "Tezorik olarak, en uç kullanım senaryolarının dışında kalan tüm ihtiyaçları karşılamak için tek bir rolllup yeterlidir. Tezos X tam olarak bunu öngörüyor: Tezos ağındaki tüm aktiviteyi ele alabilen ve büyük ölçüde genişletebilen tek bir kanonik toplama oluşturmak." ifadesi yer alıyor.

Plane göre kanonik rollup'ın 2026 yılında hizmete girmesi bekleniyor.